Drożdżaki na głowie – jakie choroby powodują Malassezia furfur?

Drożdżaki na głowie (Malassezia furfur) są częścią naturalnej flory skóry człowieka. Jednak, gdy stworzymy im odpowiednie warunki do nadmiernego rozrastania się i kolonizowania skóry, mogą spowodować rozwój wielu zaburzeń dermatologicznych, w tym łupieżu zwykłego, pstrego i łojotokowego zapalenia skóry głowy. Wiele osób zastanawia się, jak szybko i skutecznie wyleczyć drożdżaki na głowie - pozbyć się infekcji grzybiczej? Jaką rolę w kuracji antygrzybiczej odgrywa szampon leczniczy Nizoral?

Malassezia furfur (dawniej Pityrosporum ovale) to mikroorganizmy patogenne, które należą do rodziny drożdżopodobnych – znane są nam pod ponad 150 lat. Żywią się przede wszystkim sebum - wydzieliną gruczołów łojowych, która stanowi doskonałe źródło lipidów (zawiera m.in. trójglicerydy, kwasy tłuszczowe, cholesterol). Przy niezaburzonych fizjologicznych warunkach grzyby te bytują na owłosionej skórze, która jest dla nich naturalnym środowiskiem, nie wpływając negatywnie na zdrowie. Natomiast w sprzyjających okolicznościach (wilgoć+wysoka temperatura) te lipofilne drożdżaki na głowie doprowadzają do rozwoju wielu stanów chorobowych (dermatoz). Do rozprzestrzeniania tych drożdżaków na głowie przyczynia się m.in. obniżona odporność. Inne czynniki, które ułatwiają nadmierne namnażanie patogenów to:

• niedożywienie i niedobory witaminowe (szczególnie witamin z grup B),
• niedostateczna dbałość o higienę osobistą,
• długotrwała antybiotykoterapia,
• stres emocjonalny,
• choroby przewlekłe,
• choroby nowotworowe.

Jaka grupa pacjentów jest najbardziej narażona na rozwój infekcji grzybiczej z udziałem Malassezia furfur? Przede wszystkim młodzież będąca w okresie dojrzewania płciowego, seniorzy i kobiety zbliżające się do menopauzy. Grzyby te atakują także często osoby przyjmujące od dłuższego czasu kortykosteroidy, chorujące na cukrzycę, anoreksję, kacheksję (wyniszczenie organizmu). 

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, gdy Malassezia furfur ma ku temu sposobność rozwija się bardzo dynamiczne i kolonizuje skórę. Jakie konkretne problemy zdrowotne powoduje nadmiar drożdżaków na głowie? Grzyby drożdżopodobne z rodzaju Malassezia są sprawcami zapalenia mieszków włosowych, łupieżu zwykłego, łupieżu pstrego, a także łojotokowego zapalenia skóry głowy. Biorą również udział w rozwoju atopowego zapalenia skóry (AZS).

Nadmiar drożdżaków na głowie prowadzi do powstawania uciążliwego łupieżu suchego, który manifestuje się charakterystycznymi, drobnymi płatkami skóry o jasnym kolorze (stężenie grzybów powyżej 74%). Według różnych źródeł problem ten może dotyczyć nawet około 3 mln nastolatków i dorosłych Polaków (bardzo rzadko diagnozowany jest u małych dzieci). Symptomem łupieżu zwykłego może być również świąd skóry głowy. W przypadku tego problemu natury dermatologicznej skóra głowy jest bardzo sucha i ściągnięta. Rozrostowi  Malassezia furfur sprzyja rzadkie mycie włosów, częsta koloryzacja, stosowanie nieodpowiednich kosmetyków pielęgnacyjnych i stylizujących, codzienne suszenie włosów suszarką z nawiewem gorącego powietrza. Łupież zwykły (suchy) często występuje u osób, które żyją w ciągłym stresie, są stale zmęczone, źle się odżywiają i oddychają zanieczyszczonym powietrzem. Nadmiernemu złuszczaniu naskórka sprzyjają także zaburzenia hormonalne, chlorowana woda oraz alergie. Warto wspomnieć, że z czasem łupież suchy może przeistoczyć się w łupież tłusty, nawet jeśli pierwotnie nie mamy skłonności do łojotoku. Jak pozbyć się drożdżaków na głowie odpowiedzialnych za łupież suchy? Dobrym sposobem jest stosowanie leczniczego szamponu przeciwłupieżowego Nizoral, który jako lider na rynku, skutecznie zwalcza powstawanie łupieżu. Chcąc pozbyć się łupieżu zwykłego, należy zmienić sposób odżywiania – jeść ryby, brokuły, sery, jaja, drób, produkty mleczne, orzechy, pestki dyni oraz inne pokarmy bogate w witaminy i minerały.

Łupież pstry jest diagnozowany równie często u kobiet, jak u mężczyzn (to dosyć popularna choroba). Osoby, u których drożdżaki na głowie spowodowały rozwój łupieżu pstrego (łac. pityriasis versicolor), obserwują na swojej skórze specyficzne, złuszczające się plamy o białym, żółto-brunatnym lub jasnoróżowym zabarwieniu, zaczerwienienie i świąd (choć nie zawsze pacjenci skarżą się na uporczywe swędzenie skóry). Symptomy te są zlokalizowane przede wszystkim na owłosionej skórze głowy, karku, ramionach, plecach i części klatki piersiowej. Stopniowo pojawiają się też różne, nieestetyczne przebarwienia. Jak leczyć łupież pstry? W początkowym etapie choroby wystarczy stosowanie maści przeciwgrzybicznych, a w przypadku zmian na głowie – szamponu przeciwłupieżowego Nizoral, który zawiera 2% ketokonazolu w składzie – czyli substancję czynną, która skutecznie eliminuje drożdżaki na głowie. Wystarczy systematyczne stosowanie Nizoralu raz dziennie przez okres 5 dni, by pozbyć się problemu z rozwijającym się łupieżem pstrym.

Natomiast w przypadku, gdy schorzenie jest już na zaawansowanym etapie, konieczne jest wdrożenie terapii środkami doustnymi. Niestety jest to choroba nawracająca (w 8 na 10 przypadków po wyleczeniu pacjenci na jakimś etapie życia zauważają nawrót objawów). Gdzie można zarazić się łupieżem pstrym? W salonie fryzjerskim, na basenie, siłowni, w saunie, solarium. Wszędzie tam, gdzie przebywały inne, chore osoby, chodzimy boso, czy korzystamy ze wspólnych ręczników.

Łojotokowe zapalenie skóry głowy (ŁZS) to kolejna popularna dermatoza wywołana przez Malassezia furfur. Najczęściej występuje u osób młodych w okresie dojrzewania. Charakterystyczne symptomy to rumieniowo-złuszczające zmiany skórne (łuski mogą mieć białą lub żółtą barwę). Częstym symptomem jest też nadmierne wypadanie włosów. ŁZS powstaje w wyniku zbyt intensywnej produkcji sebum przez gruczoły łojowe na skórze głowy. Schorzenie to częściej występuje u pacjentów z obniżoną odpornością (z tego względu ŁZS diagnozuje się niejednokrotnie u np. u osób zakażonych wirusem HIV) i nadwagą oraz zaburzeniami hormonalnymi (m.in. poziomu androgenów, progesteronu). Na rozwój choroby, z którą związek mają dynamicznie rozrastające się drożdżaki na głowie, wpływać mogą czynniki genetyczne, nieodpowiednia pielęgnacja skóry głowy i uboga dieta. Podstawową terapii leczniczej są glikokortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny, które wygaszają stan zapalny. Elementem leczenia są też preparaty uśmierzające świąd i pieczenie, a także płyny i szampony o działaniu antygrzybicznym - i tutaj świetne efekty daje Nizoral (preparat należy stosować dwa razy w tygodniu przez 2-4 tygodnie). Co jeszcze można zrobić, chcąc wygrać walkę z drożdżakami na głowie? Warto wprowadzić do jadłospisu witaminy z grupy B oraz cynk, ograniczyć spożycie cukru, odstawić alkohol i ostre przyprawy. Łojotok głowy ma przewlekły charakter i powrót do pełni zdrowia wymaga od pacjenta cierpliwości oraz stosowania się do zaleceń lekarza. Warto dodać, że w przeciwieństwie do łupieżu pstrego, nie można zarazić się łojotokowym zapaleniem skóry głowy od osoby chorej. 

Podsumowując, gdy drożdżaki na głowie (Malassezia Furfur) mają odpowiednie warunki do rozwoju i kolonizacji - przyczyniają się do powstania powierzchownej infekcji grzybiczej skóry głowy, która wymaga kompleksowego leczenia pod kontrolą lekarza dermatologa. Pamiętajmy, że skutecznym sposobem zmniejszenia populacji grzybów Malassezia Furfur jest stosowanie szamponu leczniczego Nizoral, który daje szybkie i długotrwałe efekty.

lek. Michał Dąbrowski