Łojotokowe zapalenie skóry- przyczyny, objawy, leczenie

Łuszcząca się skóra głowy, twarzy i innych partii ciała? Nieprzyjemne swędzenie? Dolegliwości nasilają się w okresie jesienno-zimowym? Najprawdopodobniej zmagasz się z łojotokowym zapaleniem skóry, przewlekłą i nawracającą chorobą skóry. Dowiedz się, jakie są przyczyny, a także objawy łojotoku skóry głowy i poznaj najskuteczniejsze sposoby leczenia.

Łojotokowe zapalenie skóry jest dość powszechną chorobą, ponieważ stanowi ono aż 10% chorób skóry. Liczne badania nie przyniosły jednoznacznej odpowiedzi dotyczącej przyczyn łojotoku skóry głowy, dlatego przyjmuje się kilka możliwych czynników, które odpowiadają za rozwój i nasilenie się objawów choroby. Najczęściej upatruje się przyczyn łojotokowego zapalenia skóry z nieprawidłowym funkcjonowaniem gruczołów łojowych. Większość dermatologów jest zdania, że właśnie wzmożona aktywność gruczołów łojowych bezpośrednio przyczynia się do rozwoju łojotoku skóry głowy. Zdania wśród specjalistów są podzielone, ponieważ okazało się, że istnieje więcej czynników odpowiedzialnych za nieprzyjemne dolegliwości takie jak:

• zaburzenia flory bakteryjnej objawiające się nadmierną ilością drożdżaków, które według wielu specjalistów są odpowiedzialne za złuszczanie naskórka, świąd oraz podrażnienia, 
• nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, przeprowadzone badania wskazują, że łojotokowe zapalenie skóry zazwyczaj występują u osób z obniżoną odpornością np. przebytych infekcjach, dodatkowym argumentem na związek z pracą układu odpornościowego i łojotoku skóry głowy jest fakt, że dolegliwości związane z chorobą nasilają się w okresie jesienno- zimowym, czyli w czasie zwiększonego ryzyka infekcji wirusowych,
• choroby przewlekłe zwiększające ryzyko wystąpienia łojotokowego zapalenia skóry głowy, według specjalistów choroba Parkinsona, choroby nowotworowe oraz zaburzenia psychiczne jak depresja mogą znacznie zwiększyć ryzyko łojotoku skóry głowy
• nieprawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego, zaburzenia hormonalne mają wpływ na wzmożoną aktywność gruczołów łojowych, co jest bezpośrednią przyczyną łojotokowego zapalenia skóry głowy
• tryb życia oraz czynniki środowiskowe, część specjalistów dostrzega związek między łojotokowym zapaleniem skóry a zanieczyszczeniem powietrza, nieodpowiednią higieną osobistą czy niewłaściwym odżywianiem, czy długotrwałym stresem, które mają istotny wpływ na nasilenie się nieprzyjemnych objawów.

Łojotokowe zapalenie skóry nie należy do chorób dziedzicznych, ale udowodniono wpływ genów na skłonność do rozwoju choroby. 

W przypadku łojotokowego zapalenia skóry bardzo ważna jest diagnostyka, ponieważ objawy łojotoku skóry są bardzo podobne do łuszczycy, egzemy czy objawów alergii.

Łojotokowe zapalenie skóry wiąże się z dużym dyskomfortem, ponieważ nieestetyczne zmiany występują w widocznych miejscach na ciele takich jak:

• owłosiona skóra głowy,
• owłosione części twarzy jak brwi oraz okolice powiek,
• fałdy nosowo-wargowe,
• okolice uszu,
• pachy, 
• okolice skóry wzdłuż kręgosłupa.

Łojotokowe zapalenie skóry zazwyczaj dotyczy dorosłych, choć może występować również u niemowląt pod postacią ciemieniuchy i najczęściej dotyczy niemowląt do 3-go roku życia. Ciemieniucha najczęściej występuje w górnej części głowy niemowlęcia lub okolicach pieluszkowych. Zmiany najczęściej występują w miesiącach letnich w czasie wzmożonej aktywności gruczołów łojowych, jednak nie powodują u niemowląt dolegliwości bólowych. Zmiany skórne mogą zanikać samoistnie, bez tendencji do nawrotów, jednak zaleca się konsultację lekarską.

Łojotokowe zapalenie skóry częściej występują u mężczyzn, zazwyczaj w wieku 18-40 lat. Udowodniono, że  problemy skórne takie jak trądzik czy łuszczyca zwiększają ryzyko zachorowania. 

Najczęściej występujące objawy łojotokowego zapalenia skóry to:

• zaczerwienienie,
• łuszczenie się naskórka,
• tłuste, żółte płaty skóry,
• występowania strupów,
• silny świąd, zwłaszcza w okolicach owłosionej skóry głowy,
• przerzedzenie włosów,
• łysienie,
• zapalenie brzegów powiek,
• rozpadliny i przeczosy.

Niepokojące objawy najlepiej skonsultować z dermatologiem, który na podstawie badania skóry postawi diagnozę i zaleci odpowiednie leczenie.

Łojotokowe zapalenie skóry jest chorobą przewlekłą i nawracającą, dlatego bardzo ważne jest nie tylko ograniczenie i zahamowanie już istniejących objawów, ale także działania profilaktyczne, które pomogą kontrolować przebieg choroby. Dermatolodzy zalecają zbilansowaną dietę oraz regularną aktywność fizyczną, zwłaszcza na świeżym powietrzu. W przypadku łojotokowego zapalenie skóry warto unikać produktów spożywczych, które wpływają na wzmożoną aktywność gruczołów łojowych jak: słodycze, tłuszcze zwierzęce czy częste spożywanie smażonych potraw. Warto również zadbać o dietę bogatą w witaminy z grupy B, cynk, które mogą złagodzić objawy łojotokowego zapalenia skóry. Kondycję skóry znacznie poprawia witamina D ze względu na właściwości przeciwzapalne, dlatego należy zadbać o odpowiednią suplementację w okresie jesienno-zimowym. Łojotokowe zapalenie skóry nasila się w okresie zwiększonego ryzyko infekcji wirusowych, spadku odporności organizmu oraz zmniejszonej ekspozycji skóry na słońce. Umiarkowane korzystanie ze światła słonecznego znacznie zmniejsza uciążliwe dolegliwości, jednak warto pamiętać, że nadmierne opalanie może pogorszyć stan skóry i nasilić objawy choroby. 

Warto pamiętać, że na nawroty łojotokowego zapalenia skóry spory wpływ ma zanieczyszczenie powietrza oraz ogólna kondycja organizmu. Osoby zmagające się z uciążliwymi objawami powinny zadbać o częste przebywanie na świeżym powietrzu oraz o wzmocnienie odporności, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym.

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry głowy wymaga stosowania odpowiednich preparatów o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgrzybiczym, zazwyczaj zawierającymi ketokonazol. Bardzo dobre efekty daje stosowanie bezpośrednio na skórę maści Nizoral 2 razy w tygodniu, przez okres 2-4 tygodni. Maść na łojotokowe zapalenie skóry jest produktem leczniczym dostępnym w aptece bez recepty. Niektóre środki zawierają również takie substancje jak siarka, pirytonian cynku oraz ichtiol. W przypadkach dużego nasilenia objawów  konieczne jest przyjmowanie preparatów doustnych równoległe ze środkami stosowanymi bezpośrednio na zmienioną chorobowo skórę.

Łojotok skóry wymaga zastosowania odpowiednich preparatów pielęgnacyjnych, które w dużej mierze mogą ograniczyć nawroty choroby. Najczęstszym błędem jest stosowanie kosmetyków do skóry przetłuszczającej się. Warto wiedzieć, że przetłuszczanie się skóry, a łojotokowe zapalenie skóry znacząco różnią się od siebie i dlatego wymagają zastosowania środków pielęgnacyjnych o zupełnie odmiennym składzie. Poza tym łojotok skóry jest chorobą przewlekłą, która wymaga leczenia i odpowiedniej pielęgnacji, a skłonność do przetłuszczanie skóry jedynie stosowania właściwie dobranych kosmetyków. 

Łojotokowe zapalenie skóry wymaga stosowania szamponu i maści zawierających ketokonazol, który ma bezpośredni wpływ na redukcję objawów, a także zapobieganie nawrotom choroby. Stosowanie szamponu o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgrzybiczym w przypadku leczenia objawowego należy stosować 2 razy w tygodniu przez 2-4 tygodni, w zależności od nasilenia się objawów. Szampon Nizoral na łojotokowe zapalenie skóry daje również bardzo dobre efekty w przypadku profilaktyki łojotokowego zapalenia skóry stosowany raz w tygodniu. Szampon leczniczy jest dostępny w aptece, bez recepty, i może być stosowany w przypadku łupieżu owłosionej skóry głowy, łojotokowego zapalenia skóry oraz łupieżu pstrego. Nizoral szampon skutecznie leczy choroby skóry wywołane przez drożdżaki Malassezia oraz Pityriasis Versicolor.

Łojotokowe zapalenie skóry należy do powszechnych chorób o charakterze przewlekłym i nawracającym. Łojotok skóry powoduje znaczny dyskomfort z uwagi na nieestetyczne zmiany skórne i uciążliwe dolegliwości. Warto poznać czynniki wpływające na nasilenie się objawów oraz skuteczne preparaty lecznicze i pielęgnacyjne. Zbilansowana dieta, aktywny tryb życia oraz leczniczy szampon to skuteczne sposoby na redukcję objawów oraz zapobieganie nawrotom.

lek. Michał Dąbrowski