Łupież łojotokowy - przyczyny, objawy, leczenie

Łupież łojotokowy jest częstym schorzeniem dermatologicznym. Najczęściej dotyka owłosionej skóry głowy. Schorzenie polega na nadmiernym złuszczaniu się naskórka i nasilonym łojotoku. Przy łupieżu łojotokowym na skórze głowy pojawiają się złuszczone płaty naskórka i żółte strupy. Stąd też inną nazwą tej choroby jest łupież mokry lub żółty. Zobacz, jakie są przyczyny, objawy i sposoby leczenia zapalenia łojotokowego skóry.

Łupież łojotokowy inaczej nazywany łojotokowym zapaleniem skóry, łupieżem tłustym, mokrym lub żółtym jest przewlekłą dermatozą z tendencją do nawrotów. Bezpośrednią przyczyną schorzenia jest nadprodukcja sebum. Kiedy występuje w dużych ilościach, tworzy na skórze głowy korzystne środowisko dla rozwoju grzybów, będących przyczyną stanów zapalnych i szeregu dolegliwości dermatologicznych.

Łupież żółty co do zasady nie jest groźny, jednak jego objawy znacznie obniżają samoocenę, są przyczyną kompleksów i złego samopoczucia. Choroba ta stanowi poważny problem natury estetycznej. To, dlatego walkę z nim należy rozpocząć jak najwcześniej.

Za pojawianie się łupieżu mokrego odpowiadają drożdżaki Malassezia furfur. Powodują one nasilony łojotok. Najczęściej bytują one na powierzchni skóry głowy i o ile nie namnażają się, nie stanowią zagrożenia i nie wywołują zmian chorobowych. Kiedy jednak drożdżaków jest za dużo, pojawia się stan zapalny i prowadzi to do intensywnego procesu rogowacenia naskórka. Do wzmożonej pracy gruczołów łojowych, nadprodukcji sebum i namnażania drożdżaka Malassezia furfur dochodzi w wyniku:

• nieprawidłowej pielęgnacji włosów i skóry głowy – zbyt rzadkiego lub częstego mycia, stosowania nieodpowiednich kosmetyków, niedostatecznego ich spłukiwania,
• zaburzeń hormonalnych – do łupieżu mokrego przyczynia się przede wszystkim zwiększony poziom aktywności androgenów; z tego też powodu to schorzenie skóry głowy najczęściej dotyka mężczyzn, a także nastolatki, kobiety w okresie menopauzy,
• przegrzewania skóry, np. częstego noszenia czapki,
• osłabionej odporności,
• chorób ogólnoustrojowych, np. choroby Parkinsona,
• uwarunkowań genetycznych,
• zmęczenia, przewlekłego stresu,
• niewłaściwej diety,
• zanieczyszczenia powietrza,
• nadużywania alkoholu, palenia tytoniu.

Łupież tłusty daje widoczne i charakterystyczne objawy. Pierwsze symptomy, jakie można zauważyć, to przetłuszczające się włosy i zaczerwieniona skóra głowy. Dochodzi też do intensywnego rogowacenia naskórka, co skutkuje pojawianiem się łupieżu. Łupież łojotokowy charakteryzuje się dużymi, tłustymi i żółtymi łuskami. Łupieżowi żółtemu towarzyszy też bardzo uporczywy świąd. Wywołuje on drapanie głowy, co uszkadza naskórek i prowadzi do wtórnych nadkażeń. Jeśli w porę się temu nie zapobiegnie, to cebulki włosów mogą zostać uszkodzone. Wówczas konsekwencją łupieżu mokrego staje się nadmierne, a co najgorsze nieodwracalne wypadanie włosów.

Warto zaznaczyć, że łupież mokry to nie to samo co łojotokowe zapalenie skóry.  Choroby te są podobne, jednak można zaobserwować pewne różnice pomiędzy nimi. Przy łojotokowym zapaleniu skóry ogniska zmian występują nie tylko na skórze głowy, ale też na czole, fałdach nosowo-wargowych, w okolicach uszu, mostka, narządów płciowych, wzdłuż kręgosłupa. W przypadku łupieżu tłustego zmiany obejmują tylko owłosioną skórę głowy.

Objawy żółtego łupieżu można zmniejszać, stosując domowe sposoby. Za najskuteczniejsze uważa się wykonywanie roślinnych płukanek na włosy z rozmarynu, szałwii, łopianu, tymianku. Ich działanie jest bakteriobójcze, przeciwzapalne, ściągające. Podobne działanie mają płukanki z octu spożywczego, soku z cytryny i olejku herbacianego. Kuracje można wspomóc nakładaniem na skórę głowy ziół hamujących nadmiar wydzielania sebum (pokrzywy, melisy).

Domowe sposoby na łupież łojotokowy obejmują także wprowadzenie zmian w codziennej pielęgnacji włosów i skóry głowy. Pierwszym krokiem jest odstawienie wszystkich kosmetyków stylizacyjnych – znacznie obciążają one skórę i przyczyniają się do zwiększenia łojotoku. Preparaty stosowane do pielęgnacji i mycia powinny być lekkie i naturalne – bez silikonów, detergentów, parabenów. Najlepiej sięgnąć po szampon przeznaczony do skóry z łojotokiem – kosmetyki tego typu dostępne są w aptekach. Szamponami przeciwłupieżowym włosy można myć w letniej wodzie, nie suszyć gorącym strumieniem wody, nie prostować, nie kręcić, czesać delikatnym grzebieniem. Głowa nie powinna być również wystawiona na ekspozycje na słońce, co może znacznie podrażniać naskórek i uszkadzać go.

Przy łupieżu mokrym warto pomyśleć też o zmianie diety. Codzienne posiłki powinny obfitować w pokarmy bogate w witaminy A, E i z grupy B, cynk, selen, krzem, magnez, potas, wapń. Ograniczyć należy spożywanie produktów nasilających łojotok, czyli potraw tłustych i ostrych, słodyczy, mocnej herbaty, kawy, alkoholu.

W wielu przypadkach domowe sposoby na łupież łojotokowy nie pomagają. Jak leczyć łojotokowe zapalenie skóry głowy? Na początku warto udać się do dermatologa lub trychologa i potwierdzić diagnozę. Terapia obejmuje stosowanie maści z kwasem salicylowym, siarką, cynkiem, selenem. Oprócz tego do codziennej pielęgnacji należy stosować specjalistyczne szampony, w których skład wchodzą ketokonazole. Substancje te działają złuszczająco, grzybobójczo, przeciwzapalnie i przeciwłojotokowo. Kurację szamponem przeciwłupieżowym trzeba prowadzić przez miesiąc. O jej przedłużeniu decyduje lekarz. Po uzgodnieniu z nim kurację można również wspomóc domowymi sposobami wymienionymi powyżej. 

 lek. Michał Dąbrowski