Łupież pstry - objawy, przyczyny, leczenie

Łupież to schorzenie głównie skóry głowy, jednak łupież pstry dotyczy także innych partii ciała. Zmiany występują przede wszystkim na klatce piersiowej, zwłaszcza u osób z problemem nadmiernej potliwości. Choroba wywoływana jest przez drobnoustroje grzybicze, a jej objawy są wyjątkowo dokuczliwe. Widoczne plamy na ciele i suchość skóry to główne symptomy, jednak może pojawić się także dręczący świąd. Poznaj szczegóły dotyczące tej choroby i zobacz, jak wygląda leczenie!

Spis treści: 

1. Czym jest łupież pstry na głowie i na ciele?
2. Kto jest najbardziej narażony na łupież pstry? 
3. Czy to łupież pstry? Objawy
4. Łupież pstry – czy jest zaraźliwy? 
5. Łupież pstry – jak wygląda leczenie? 
6. Pielęgnacja skóry z łupieżem pstrym

Łupież pstry to częsta choroba skóry wywoływana przez drobnoustroje drożdżopodobne z rodziny Malassezia, głównie gatunek furfur. Są to grzyby naturalnie bytujące na ludzkiej skórze, jednak w wyniku ich nadmiernej kolonizacji w niektórych przypadkach dochodzi do zajęcia zewnętrznej warstwy rogowej naskórka.

Zmiany pojawiające się u osób cierpiących na łupież pstry są więc objawami choroby grzybiczej skóry i dotyczą najczęściej partii ciała cechujących się zwiększoną ilością gruczołów łojowych, takich jak: 

• klatka piersiowa i dekolt;
• twarz; 
• skóra owłosiona głowy; 
• kończyny, głównie ramiona;
• brzuch;
• szyja;
• zgięcia kolan i łokci. 

Łupież pstry występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Grzybica może pojawić się u osób w każdym wieku, w tym u dzieci. Najczęściej jednak łupież pstry rozwija się u osób młodych, co zwykle wiąże się z nadmierną potliwością w okresie dojrzewania, a także ze zmianami warstwy tłuszczowej na powierzchni skóry. 

Grzyby z rodziny Malassezia rozwijają się najlepiej w wilgotnych warunkach, dlatego też choroba częściej dotyczy osób zamieszkujących ciepłe klimaty. W Polsce  objawy łupieżu pstrego nasilają się latem, kiedy w wyniku wysokiej temperatury ciało pokrywa zwiększona ilość potu. 

Łupież pstry wywołuje objawy różniące się w zależności od zaawansowania grzybicy oraz lokalizacji zmian. W odróżnieniu od zmian uznawanych za typowe objawy łupieżu, czyli suchość i łuszczenie skóry, w przypadku łupieżu pstrego obserwuje się zmiany w pigmentacji skóry. 

Na ciele pojawiają się punktowe plamy o różnej powierzchni i barwie. Jest to spowodowane zaburzeniami produkcji melaniny pod wpływem substancji wytwarzanych przez grzyby. W konsekwencji plamy zajęte drobnoustrojami grzybiczymi są pozbawione prawidłowej ilości pigmentu. 

Zmiany takie początkowo mogą być bardzo niewielkie, praktycznie niezauważalne. Zdarza się, że plamki zostają zauważone dopiero po opaleniu skóry, kiedy to w miejscu rozwoju infekcji grzybiczej skóra pozostaje jaśniejsza. 

Niekiedy jednak łupież pstry przyjmuje postać plam różowych, brunatnych lub beżowych. Cechą tego rodzaju grzybicy jest rozsianie zmian na różnych partiach ciała. Objawy pojawiają się więc punktowo, jednak z czasem mogą się powiększać i zajmować większe obszary na ciele.    

Ponadto, w przypadku łupieżu pstrego może pojawiać się dokuczliwy świąd. Warto jednak pamiętać, że swędzenie skóry nie jest charakterystycznym objawem łupieżu pstrego i w wielu przypadkach świąd nie występuje wcale. Plamki poza zmianą barwy mogą się natomiast intensywnie łuszczyć, co jest szczególnie dokuczliwe w przypadku osób z wrażliwą skórą.

Infekcje grzybicze, w tym łupież pstry, są zaraźliwe, co oznacza, że do rozwoju choroby wystarczy kontakt z grzybem. Warto jednak pamiętać, że na rozwój choroby duży wpływ ma odporność organizmu oraz czynniki zwiększające ryzyko rozwoju grzybicy, w tym przypadku problemy z nadmierną potliwością. Łupież pstry nie jest jednak tak zaraźliwy, jak powszechnie występująca grzybica stóp i dłoni. 

Zdarza się, że pomimo kontaktu z grzybami wywołującymi łupież pstry nie dochodzi do ich kolonizacji. Dzieje się tak, ponieważ prawidłowo funkcjonująca, naturalna flora skóry tworzy płaszcz ochronny, który nie doprowadza do rozmnażania się grzybów. 

Aby zapobiegać ewentualnemu zakażeniu grzybami Malassezia, zaleca się przestrzeganie zasad higieny. Podobnie, jak w przypadku grzybicy stóp, należy unikać bezpośredniego kontaktu z podłogami oraz przedmiotami w miejscach publicznych. Niewskazane jest korzystanie ze wspólnych ręczników, czy preparatów do higieny. 

Grzyby wywołujące łupież pstry wykazują zdolność do szybkiego rozrostu, dlatego leczenie najlepiej rozpocząć tuż po zaobserwowaniu pierwszych objawów. Wówczas zwykle wystarczające okazuje się stosowanie preparatów działający miejscowo. W przypadku zmian na ciele pomocna okazuje się maść przeciwgrzybicza, natomiast łupież pstry na głowie leczy się, stosując szampon przeciwłupieżowy. 

Jeśli łupież pstry pojawia się na całym ciele, a zmiany są zaawansowane, wówczas stosuje się leki doustne. Są to preparaty, które podobnie jak maści, kremy i szampony zawierają substancje o działaniu przeciwgrzybiczym. 

Należy wspomnieć, że łupież pstry jest chorobą, która często nawraca. Leczenie zwykle nie kończy się po ustąpieniu objawów. Osoby ze skłonnością do łupieżu pstrego powinny często sprawdzać stan swojej skóry oraz profilaktycznie stosować preparaty o działaniu przeciwgrzybiczym.

Drożdżaki odpowiedzialne za rozwój łupieżu pstrego żywią się warstwą tłuszczową pokrywającą skórę, czyli łojem. Leczenie tego schorzenia poza stosowaniem preparatów zawierających substancje przeciwgrzybicze powinno więc uwzględniać także odpowiednią pielęgnację skóry. Mowa przede wszystkim o prawidłowej higienie, która pozwoli na ograniczenie gromadzenia się potu na skórze.

Maści i szampony na łupież pstry dostępne są bez recepty, jednak warto pamiętać o ich prawidłowym stosowaniu. Preparaty do smarowania należy nakładać na czystą i osuszoną skórę. Natomiast szampony przeciwłupieżowe należy dokładnie nakładać na skórę głowy, pozostawiać na 5-10 minut, po czym spłukiwać obficie bieżącą wodą. 

Ponadto, do pielęgnacji skóry z łupieżem pstrym nie należy stosować preparatów tłustych, które pozostawiają grubą warstwę. Tłuste kremy likwidują suchość, jednak zatykają także pory, co zwiększa gromadzenie się potu i drobnoustrojów.  

lek. Michał Dąbrowski