Pocenie się głowy u dorosłego — o czym może świadczyć?

 Pocenie się głowy u dorosłego jest naturalnym, fizjologicznym procesem termoregulacyjnym i nie powinno to u nikogo budzić niepokoju. Szczególnie jeśli przyczyna wzmożonej pracy gruczołów potowych jest oczywista. Często dochodzi do pocenia się głowy w czasie snu, co niekoniecznie musi być objawem choroby, a np. zbyt wysokiej temperatury w sypialni. Jakie mogą być przyczyny pocenia się głowy u dorosłego i jakie ta przypadłość może zwiastować schorzenia.

  W ludzkim organizmie proces pocenia się jest regulowany przez neurony termowrażliwe znajdujące się w przedniej i podwzrokowej części podwzgórza. Na skórze obok 4 milionów gruczołów potowych znajdują się tzw. termoreceptory odpowiedzialne właściwy przebieg termoregulacji i wydzielanie potu w reakcji na podwyższoną temperaturę. Wraz z potem dochodzi do utraty płynów ustrojowych, rozpuszczonych w nich substancji przemiany materii i organizm pozbywa się ciepła. 

Skład potu:

•     woda w 98%,
•     sól (NaCl) w 0,8%,
•     kwasy tłuszczowe,
•     mocznik,
•     kwas moczowy,
•     amoniak,
•     kwas mlekowy,
•     węglowodany,
•     związki mineralne. 

W sytuacji, kiedy ilość wytwarzanego potu znacznie przewyższa niezbędny dla organizmu poziom lub utrudnia codzienne funkcjonowanie, można mówić o nieprawidłowej stymulacji układu współczulnego. Problem nadpotliwości w większości przypadków dotyczy dołów pachowych i dłoni, ale często też występuje pocenie się głowy i czoła, co jest zjawiskiem dużo bardziej kłopotliwym estetycznie. 

 Warto oddzielić czynniki naturalne, z których wynika nadmierna produkcja potu, od tych o podłożu patologicznym. Oczywiste sytuacje, w których dochodzi do wzmożonego pocenia się skóry głowy to aktywność fizyczna i wysoka temperatura otoczenia. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że pocenie się głowy u dorosłego ma związek z dietą. Przyprawy, które podnoszą termogenezę organizmu to pieprz cayenne, imbir, papryka ostra i chili. Podniesiona temperatura ciała może też wystąpić po spożyciu kofeiny zawartej w kawie, napoju energetycznym lub nawet kakao. Spożywanie alkoholu w nadmiernych ilościach wpływa na subiektywne odczuwanie ciepłoty ciała i w związku tym pocenie skóry głowy. 

Niekontrolowane pocenie się głowy i twarzy jest krępujące i niesie ze sobą skutki psychologiczno-socjologiczne. Osoba dotknięta problemem jest nieśmiała, wycofana, unika kontaktów z innymi ludźmi, nie wspominając o wystąpieniach publicznych. Objawy nasilają się zwykle pod wpływem przeżywania silnych emocji, stresu lub strachu. Osoba cierpiąca na tę przypadłość nie ma żadnego wpływu na pojawienie się potu, stąd trudno o reakcję, która zapobiegnie wzmożonej potliwości.

 Nadpotliwość skóry głowy może mieć podłoże patologiczne i być związane z występującą chorobą lub zaburzeniami homeostazy organizmu. W wielu przypadkach pocenie skóry głowy ma podłoże genetyczne.

Choroby i stany fizjologiczne, w których występuje pocenie się głowy u dorosłego to:

•     rozpoczynająca lub trwająca infekcja,
•     choroby układu sercowo-naczyniowego – nadciśnienie tętnicze, zawał serca, udar mózgu,
•     choroby cywilizacyjne – cukrzyca typu II, insulinooporność, otyłość,
•     zaburzenia pracy gospodarki hormonalnej – okres dojrzewania, menopauzy, III trymestr ciąży,
•     zaburzenia w obrębie układu nerwowego,
•     choroba nowotworowa. 

 Nadmierna potliwość to przede wszystkim dolegliwość natury estetycznej, która w dłuższej perspektywie może mieć następstwa w postaci zaburzeń dermatologicznych. Pocenie się głowy u dorosłego w nocy to objaw, na który trudno zareagować, gdyż występuje podczas snu, czyli poza kontrolą. Utrzymująca się wilgotność skalpu powoduje, że włosy wyglądają na nieświeże i przetłuszczone. Dodatkowo istnieje duże ryzyko do wystąpienia zmian grzybiczych, łupieżu i łojotokowego zapalenia skóry. Po zaobserwowaniu pierwszych objawów takich jak swędzenie lub pieczenie skóry głowy należy niezwłocznie sięgnąć po szampon przeciwłupieżowy np. Nizoral zawierający w składzie ketokonazol, który ma udowodnione działanie przeciwgrzybicze. 

            Troska o zdrową skórę głowy w przypadku nadmiernego pocenia się skalpu nie należy do łatwych zadań. Dlatego warto zadbać o higienę stylu życia, aktywność fizyczną, która pozwoli na rozładowanie stresu oraz zbilansowaną dietę. 

lek. Michał Dąbrowski