Stan zapalny skóry głowy — jakie są jego przyczyny i jak sobie z nim radzić?

            Stan zapalny skóry głowy to naturalna odpowiedź systemu immunologicznego na działanie wewnętrznego lub zewnętrznego czynnika. Zapalenie jako proces ma na celu obronę przed rozwojem schorzenia. Towarzyszą mu zwykle takie objawy jak zaczerwienienie, pieczenie i swędzenie skóry głowy. Może on zwiastować inicjację infekcji grzybiczej lub bakteryjnej, dlatego po rozpoznaniu symptomów, należy podjąć działania mające na celu szybkie zahamowanie infekcji. Jak zlikwidować stan zapalny skóry głowy?

            Stan zapalny skóry głowy może przyjąć postać łojotokową lub atopową. Mimo tego, iż symptomy rozpoczynającego się zapalenia są zbliżone, to przyczyny ich powstawania mogą mieć różne podłoże. O ile łojotokowe zapalenie skóry głowy obejmuje w większości przypadków owłosioną jej część, to atopowe zapalenie może zajmować inne obszary ciała. Zasadnicza różnica pomiędzy jednym a drugim rodzajem stanu zapalnego jest taka, że zapalenie łojotokowe jest związane z wystąpieniem zakażenia grzybiczego, wywołanego patologicznym przerostem drożdżaka Malassezia spp. Domowym sposobem na stan zapalny będzie kuracja szamponem przeciwłupieżowym Nizoral, ze względu na jego przeciwgrzybicze działanie. Z kolei atopowe zapalenie skóry jest ostrą reakcją alergiczną prowokującą odpowiedź immunologiczną na pojawienie się alergenu. 

Do objawów stanu zapalnego skóry głowy zaliczamy:

•     suchość skóry głowy,
•     swędzenie skóry głowy,
•     łuszczenie skóry głowy,
•     zaczerwienienie skóry głowy,
•     ból skóry głowy przy dotyku,
•     pieczenie skóry głowy,
•     obrzęk skóry głowy,
•     wypadanie włosów,
•     podniesienie ciepłoty obszaru objętego zapaleniem. 

W obu rodzajach zapalenia skóry głowy objawy mogą nasilać się pod wpływem braku higienicznego stylu życia, na co składa się dieta, przewlekły stres, brak snu i stosowanie używek. 

Łojotokowe zapalenie skóry to stan zapalny skóry głowy o przewlekłym przebiegu z tendencją do nawracania głównie w sezonie jesienno-zimowym. Schorzenie obejmuje obszar owłosionej części głowy, gdzie zlokalizowane są gruczoły łojowe. W grupie ryzyka są osoby młode, głównie mężczyźni, choć może wystąpić także u niemowląt. Szczególna podatność dotyczy pacjentów cierpiących na zaburzenia psychiczne i neurologiczne.

Pierwsze symptomy zapalenia to łupież i nadmierne uwalnianie łoju. W kolejnych etapach rozwoju schorzenia nawarstwiają się tłuste strupy, żółtawe płaty warstw łoju i zgrubienia warstwy rogowej naskórka. Zmiany często przechodzą na czoło, brwi, fałdy nosowe i wargowe, kark i okolice za uszami. Pacjent odczuwa uporczywą potrzebę drapania zmienionych chorobowo obszarów. 

Jako przyczynę łojotokowego zapalenia skóry głowy wskazuje się nieprawidłową pracę układu odpornościowego oraz zaburzenia gospodarki hormonalnej związane z podwyższonym poziomem androgenów. Do pogłębienia zapalenia przyczynia się także nieprawidłowa pielęgnacja, przegrzewanie owłosionych obszarów głowy oraz nadmierne stosowanie produktów do stylizacji włosów.

            Atopowe zapalenie skóry to zmiany skórne o charakterze alergicznym, które mogą być zlokalizowane na obszarze całego ciała, głównie zgięciach stawów, tułowiu oraz skalpie. Obserwowana jest nadmierna suchość, zaczerwienienie skóry i niewielkie krostki rozsiane na zmienionym chorobowo obszarze. Objawy mogą pojawić się i zniknąć samoistnie. Ten rodzaj zapalenia skóry głowy rozpoznaje się już u niemowląt, a w związku z tym, że jest to choroba przewlekła, ma swoje nawroty w dalszych etapach życia. Całkowite ograniczenie kontaktu z potencjalnym alergenem, przesadnie sterylne warunki życia dziecka mogą powodować pojawienie atopowego zapalenia skóry u dorosłych.  

U podłoża atopowego zapalenia skóry mogą leżeć czynniki:

•     genetyczne, wynikające z nieprawidłowej budowy warstwy naskórka, co upośledza podstawową, ochronną funkcję skóry;
•     środowiskowe, związane z odpowiedzią immunologiczną na pojawienie się alergenu pokarmowego lub wziewnego. 

Atopowe zapalenie skóry cechuje się sezonowością występowania, a do nasilenia dolegliwości zwykle dochodzi wiosną ze względu na pylenie roślin. 

            Stan zapalny skóry głowy, występujący przy łupieżu tłustym, objawowo wiąże się z przyśpieszonym rogowaceniem naskórka. Naturalny cykl odbudowy keranocytów zostaje skrócony z 28 do 7-15 dni, czego następstwem jest tworzenie zgrubienia naskórka i tworzenie się łusek. Uporczywym dolegliwościom, takim jak pieczenie i swędzenie skóry głowy towarzyszy wypadanie włosów. 

Terapia powinna opierać się o zastosowanie preparatów ograniczających stan zapalny skóry głowy i wszystkich objawów współwystępujących mających podłoże grzybicze. Domowym sposobem na stan zapalny będzie zastosowanie skutecznego szamponu przeciwłupieżowego, zawierającego w składzie substancję o działaniu grzybobójczym. Szamponem na stan zapalny jest na przykład Nizoral, którego skuteczność została potwierdzona klinicznie. 

W trudnych przypadkach konieczna może się okazać wizyta u lekarza trychologa, który całościowo zdiagnozuje problem i ustali kierunek leczenia stanu zapalnego skóry głowy. 

            Leczenie stanu zapalnego skóry głowy jest procesem złożonym i powinno przebiegać na kilku płaszczyznach. Czas przywracania zdrowia jest uzależniony od stadium rozwoju danego schorzenia. Warto podjąć samodzielne działania, które zmniejszają stan zapalny i związane z nim dolegliwości. 

Domowe sposoby na stan zapalny skóry głowy 

1.   Szampon na stan zapalny skóry głowy. Wybranie właściwego kosmetyku o działaniu przeciwgrzybiczym powinno być pierwszym krokiem przywracania naturalnej flory bakteryjnej zasiedlającej skalp. Pomocny będzie szampon przeciwłupieżowy likwidujący wszystkie uporczywe objawy towarzyszące stanowi zapalnemu.
2.   Peeling skóry głowy. Dokładne oczyszczenie odpowiednio dobranym preparatem spowoduje usunięcie zmienionego chorobowo naskórka, a odblokowanie gruczołów łojowych wesprze znormalizowanie procesu produkcji sebum.
3.   Płukanki ziołowe o działaniu łagodzącym stan zapalny skóry głowy np. rumianek, pokrzywa, szałwia, nagietek, świetlik i kora dębu. 

W ciężkich medycznie przypadkach warto zgłosić się o poradę do specjalisty. Podstawą jest zdiagnozowanie przyczyny i skonstruowanie celowanej terapii. 

 lek. Michał Dąbrowski