Swędzenie skóry głowy – o czym może świadczyć?

Swędzenie skóry głowy to wyjątkowo częsta przypadłość. Szacuje się, że doświadcza jej nawet ok. ¼ osób. Problem ten może mieć różne przyczyny, a ich ustalenie jest najważniejsze w leczeniu swędzenia skóry głowy. Dowiedz się więcej o źródłach tej dolegliwości i poznaj metody jej zwalczania!

Do najczęstszych przyczyn swędzenia głowy zaliczyć można przede wszystkim problemy skórne. Może ono być związane z występowaniem na niej zarówno drożdżaków, w tym tych z typu Malassezia, powodujących łupież, jak i grzybicy skóry głowy, zapalenia mieszków włosowych czy łojotokowego zapalenia skóry.

Swędzenie skóry głowy spowodowane łupieżem zazwyczaj nie jest trudne do rozpoznania, objawia się bowiem nie tylko świądem, lecz także charakterystycznym łuszczeniem naskórka. Jeżeli jest on widoczny w postaci białych płatków, mamy do czynienia z łupieżem suchym. Jeśli obok nadmiernego złuszczanie występuje również łojotok, martwy naskórek przykleja się do skóry głowy, tworząc żółtawą lepką łuskę, co nazywamy łupieżem tłustym. Specyficznym rodzajem jest natomiast łupież pstry, którego cechą charakterystyczną są liczne plamy o barwie białej, beżowej lub różowej występujące na dotkniętych chorobą obszarach skóry.

Poważniejszym problemem wywołującym świąd skóry głowy będzie jej grzybica. Charakterystyczne dla niej jest występowanie objawów tylko w jednym miejscu, przez co może pojawiać się np. swędzenie głowy z tyłu lub tylko na jej czubku, zazwyczaj w ogniskach o średnicy kilku centymetrów. Poza świądem grzybica objawia się też zaczerwienieniem oraz wrażeniem ucięcia włosów w miejscu zaatakowanym przez dermatofity.

Inna przyczyna, czyli zapalenie mieszków włosowych, wywołuje nie tylko swędzenie skóry głowy, lecz także jej pieczenie. Typowe dla niej są również niewielkie żółte krostki, zazwyczaj przebite włosem. W rzadkich przypadkach wystąpić może również postępujące łysienie.

Łojotokowe zapalenie skóry charakteryzuje się, jak wskazuje jego nazwa, nadmiernym wydzielanie sebum. Chorzy często skarżą się na swędzenie skóry głowy i wypadanie włosów, a nawet silne pieczenie i zaczerwienienie w miejscu powstania ognisk.

Gdy swędzi skóra głowy, przyczyn często upatrujemy w chorobach. Winne mogą być jednak również stosowane przez nas kosmetyki oraz ich nieprawidłowe używanie. Jednym z częstszych źródeł problemu jest niedokładne spłukiwanie kosmetyku, szczególnie szamponu, a niekiedy także nakładanie odżywki zbyt wysoko, nawet przy samej głowie. Może to skutkować swędzącą skórą głowy i wypadaniem włosów, a nawet łupieżem. Czasem swędzenie skóry głowy wywołane może być też wybieraniem produktów, które podrażniają tkankę, np. środków myjących z silnymi detergentami bądź zbyt częstym stosowaniem produktów keratolitycznych. W niektórych przypadkach świąd może wynikać z reakcji alergicznej na składnik kosmetyku.

„Swędzi mnie głowa, więc to musi być problem skórny” – tak myśli wiele osób, które dotyka ta przypadłość. Jednak nie zawsze musi to być prawdą. Swędzenie skóry głowy może mieć bowiem źródła między innymi w chorobach układowych i zaburzeniach hormonalnych. Niekiedy swędzenie skóry głowy może pojawić się np. u osób chorujących na cukrzycę, szczególnie w przypadku nieuregulowanej choroby. Świąd jest jednym ze zwiastunów neuropatii cukrzycowej, dlatego diabetycy powinni jak najszybciej skonsultować ten objaw z lekarzem. Czasem swędzenie skóry głowy może być też powikłaniem po przebyciu niektórych chorób zakaźnych, jak półpasiec czy ospa wietrzna.

Do najczęstszych zaburzeń hormonalnych wywołujących swędzenie skóry głowy zalicza się niedoczynność tarczycy, która prowadzi do przesuszenia tkanki na całym ciele. Do innych objawów należy również zwiększenie masy ciała bez wyraźnej przyczyny, a także wypadanie włosów.

Warto pamiętać, że swędzenie skóry głowy może mieć też podłoże psychologiczne. Na ten uciążliwy objaw bardzo często uskarżają się między innymi pacjenci cierpiący na nerwicę.

Aby pozbyć się problemu swędzenia skóry głowy, zawsze należy odnaleźć przyczynę i to na jej usuwaniu się skupić. W przypadku prawdopodobieństwa występowania choroby zawsze należy poradzić się lekarza.

Zazwyczaj jednak ze świądem można poradzić sobie również za pomocą metod, które z powodzeniem można zastosować w domu. Dzieje się tak przede wszystkim w przypadkach swędzącej skóry głowy i łupieżu oraz dolegliwości wywołanych niewłaściwą pielęgnacją.

W sytuacji wystąpienia łupieżu jedną z najlepszych metod będzie przede wszystkim zastosowanie kosmetyków leczniczych zawierających substancje zwalczające nadmiar bytujących na skórze drożdżaków. Te z rodzaju Malassezia furfur, które odpowiedzialne są za pojawienie się problemu, bytują na skórze każdego człowieka, kłopotliwy bywa jednak ich nadmiar. Ich ilość zmniejszyć może między innymi ketokonazol, uważany za jeden z najskuteczniejszych środków do walki z łupieżem, a nawet łojotokowym zapaleniem skóry, które wywoływane jest przez te same czynniki, jednak w jeszcze większym natężeniu. W szamponie Nizoral znaleźć można aż 2% tego niezwykle skutecznego związku. Produkt jest niezwykle prosty w użyciu, wystarczy bowiem tylko umyć nim włosy 2 razy w tygodniu, pozostawiając produkt na skórze od 3 do 5 minut. Po upływie ok. 2-4 tygodni objawy w postaci świądu oraz łuszczenia skóry powinny ustąpić. W przypadku łupieżu pstrego zaleca się jednokrotne zastosowanie. Produkt ma również działanie profilaktyczne, dlatego też warto stosować go od 1 do 2 razy w tygodniu nawet po zakończeniu kuracji w celu podtrzymania jej efektów. Istnieją również domowe sposoby na swędzenie skóry głowy wywołane łupieżem, jak płukanki z ziół czy octu. Zwykle nie są one jednak równie skuteczne, a napary ziołowe dodatkowo często wykazują działanie wysuszające, co może prowadzić np. do pogorszenia kondycji pasm.

Jeśli przyczyną problemu były kosmetyki, należy uważnie przyjrzeć się swojej rutynie pielęgnacyjnej. W przypadku swędzącej skóry głowy szampon może być zbyt silny lub wywoływać reakcję alergiczną, dlatego jeżeli problem zaczął się po jego zmianie, lepiej powrócić do poprzedniego kosmetyku. Dobrym sposobem na ukojenie podrażnionej skóry będzie też wybór łagodnego środka myjącego, np. bez SLS czy SLeS. Niezwykle ważne jest także jego dokładne spłukiwanie. Najtrudniejsze jest staranne usunięcie szamponu w sytuacji, gdy mycie odbywa się z głową w dół, dlatego czasem skutecznym sposobem jest po prostu zmiana tego nawyku w pielęgnacji. Warto pamiętać także, aby nie nakładać odżywki powyżej linii ucha, ponieważ może ona wtedy spłynąć, powodując swędzenie skóry głowy. Ostrożność należy zachować także przy popularnym zabiegu olejowania. Pozostawienie oleju na skórze zbyt długo może skończyć się nie tylko silnym świądem, lecz także łuszczeniem się skóry, a nawet wypadaniem włosów.

Swędzenie skóry głowy może mieć różne przyczyny. W niektórych przypadkach konieczna będzie wizyta u specjalisty, zazwyczaj jednak problem można zwalczyć domowymi sposobami. Ważna jest tu jednak systematyczność oraz działania profilaktyczne. Tyko w ten sposób można nie tylko pozbyć się problemu, lecz także uniknąć jego nawrotu.

lek. Michał Dąbr